РЕФЕРАТЫ НА КАЗАХСКОМ ЯЗЫКЕ

Ќазаќстанныњ егемендi ел болуымен байланысты оќу-аѓарту iсiнде оныњ басшылыќќа алатын негiзгi идеялыќ баѓыты ќазаќстандыќ патриотизмге негiзделуi керек. Ал Ќазаќстандыќ патриотизм мемлекеттiњ территориялыќ т±тастыѓын, салт-дєст‰рдiњ, ±лттыќ мєдениеттiњ саќталуын, Ќазаќстанда тiршiлiк етушi ±лттардыњ бiрлiгiн ќамтамасыз етудi, олардыњ µзара саяси-экономикалыќ жєне мєдени байланысын к‰шейтудi, осы байланыстыњ пєрмендi насихатшысы мемлекеттiк ќазаќ тiлi мен халыќаралыќ ќатынас тiлi – орыс тiлiнiњ жетiлiп кµркеюiне баса назар аударуды кµздеу болмаќ. Б±л баѓдарламада келер ±рпаќтыњ денсаулыѓын саќтау ‰шiн ќамќорлыќ жасау, оларѓа ќажеттi бiлiм беру жєне д‰ниетану кµзќарасын ќалыптастыру, б‰гiнгi нарыќтыќ ќатынас жаѓдайында µздерiнiњ ата-бабаларыныњ дєст‰рiн саќтай отырып ењбек етуге єзiр болуын ќамтамасыз ету кµзделедi. Келер ±рпаќтыњ бейбiт отанда µмiр с‰рiп, шапшањ ќарќынмен дамып, жан-жаќты жетiлуi, Отаныныњ адал патриоты болуы тиiс.

Сондай-аќ Ќазаќстан ‰кiметi ќабылдаѓан “Бiлiм туралы” зањыныњ “Бiлiм ж‰йесi” деп аталатын екiншi бµлiмiнде “Бiлiм беру ж‰йесiнiњ (пєннiњ) мiндеттерi; Ќазаќстан республикасына шын берiлген, адал патриот азамат даярлау… Олар мемлекеттiк белгiлердiњ мєнi мен мањызын терењ т‰сiнген, халыќтыќ дєст‰рлердi ќастерлейтiн… Халыќтар достыѓыныњ негiзiнде тєрбиеленген, халыќ, отан, отбасы алдындаѓы жеке бастыњ мiндеттерi мен ќ±ќыќтарын терењ сезiнген… Ќазаќстанда тiршiлiк етушi халыќтардыњ негiзiн ќалаушы – ќазаќ халќы мен басќа халыќтардыњ тiлiн, тарихын, салт-дєст‰рлерiн ќадiр т±тып, оны игеруге кепiлдi азамат болуы керек” делiнген.

Осы мiндеттердi ойдаѓыдай орындап шыѓа алатын азаматтарды тєрбиелеушi келешек ±стаздар ќауымы – б‰гiнгi педколледждер мен пединституттарда, университеттерде оќып бiлiм алып жатќан студент-жастар болмаќ.

Ал студент-жастарѓа халыќ педагогикасыныњ ќыры мен сырын, ѓылыми негiздерi мен тєлiмдiк мєнiн ѓылыми педагогикалыќ т±рѓыда игерудiњ теориясы мен єдiстемесiн мењгерту мєселесiмен этнопедагогика пєнi айналысады.

Этнопедагогиканыњ зерттеу обьектiсi – халыќ педагогикасы. Халыќ педагогикасы халыќтардыњ ѓасырлар бойы ±рпаќ тєрбиелеу тєсiлдерiне негiзделген бай тєжiрибесiнiњ эмприкалыќ жиынтыѓы.

Этнопедагогика пєнiнiњ маќсаты – халыќтыќ салт-дєст‰рдi, ±лттыќ µнердi дєрiптейтiн, ана тiлi мен дiнiн ќастерлейтiн, отанын, елiн, жерiн с‰йетiн жан-жаќты жетiлген, саналы, намысќой азамат тєрбиелеу.

Б±л пєннiњ кµздейтiн маќсаты – халыќтыќ тєрбие т‰рлерiн студент жастардыњ бойына сiњiрiп, бiлiм, бiлiк даѓдыларын дамыту, сµйтiп дене ењбегiне де, ой ењбегiне де ќабiлеттi, нарыќтыќ-бєсекелестiк жаѓдайында µмiр с‰руге икемдi, жан-жаќты жетiлген азамат тєрбиелеп шыѓару. Ол жан жєне тєн тєрбиесiн ќатар ж‰ргiзу арќылы студент-жастардыњ ќайрат-жiгерiн, аќыл-парасатын халыќтыќ µнер туындылары негiзiнде оќытып, тєрбиелеу арќылы iске асырылады. Халыќтыќ тєрбиенiњ негiздерiн бiлдiртiп мењгерту ‰шiн, ењ алдымен этнопедагогиканыњ теориялыќ-єдiснамалыќ, танымдыќ негiздерiн ‰йренiп бiлуге тура келедi. Ал ол этнос (±лт) туралы ±ѓымды, этностардыњ туып, дамып ќалыптасуын, этномєдениеттiњ ерекшелiктерi мен оныњ єлемдiк µркениетке ±штасуын, кiрiгу процесiн теориялыќ т±рѓыда ќарастырудан басталады.