РЕФЕРАТЫ НА КАЗАХСКОМ ЯЗЫКЕ

ХІХ ғасырдың 30-40 жылдары орыстың прогрессивтік қоғамдық-педагогикалық ой-пікірінің дамуына В.Г.Белинский мен А.Н.Герцен ерекше роль атқарды. Революциялық  - материалистік көзқарастың негізінде олар орыс педагогикасында Ресейдің революциялық қозғалысының мүдделеріне жауап беретін революциялық – демократиялық бағытты жасады.

   Виссарион Григорьевич Белинский аса көрнекті революционер-демократ, өзінің шығармаларында крепостнойлық правоға қарсылық білдірді, шаруалардың мүддесін жақтады. В.Г.Белинский дарынды сыншы болды, Ресейге, орыс халықына деген таусылмас жалынды сүйіспеншілікті аңғартты, оның жарқын болашағына сеніммен қарады. В.Г.Белинскийде өз отанына сүйіспеншілікті басқа халықтарға терең құрметпен қарауды ұштастыра білді. Олар ХІХ ғасырдың 30-40 жылдардағы орыстың ой-пікірінің рухани көсемлері болды. “Кімде кім өз отанының перзенті болмайтын болса, ол адамзаттың да перзенті бола алмайды”, - деп жазды В.Г.Белинский.

   В.Г.Белинский идеялық дамудың күрделі жолынан өтті. Алғашында ол қоғамынң әділетті құрылымын тек ғана ағарту ісін тарату арқылы іске асыруға болады деген болатын-ды. Ал ХІХ ғ.40-жылдары ол революциялық ағартушылықтан революциялық демократизмге қадам басты, материалистік философияның қағидаларын жақтады, дүниенің дамуына диалектикалық көзқарасты білдірді. Сенімді материалист бола отырып, Белинский өзіне тән жігрелікпен православиялық шіркеуге және діни сенімдерге қарсы болды.

   Белинский өнердің, әдебиеттің, ағарту ісінің, тәрбиенің халықтығы теориясын талдады. Ғұлама сыншы ресми халықтықтың теориясының реакциялық мәнін сынға алды.

   40-жылдары Белинский социалист – утопистік көзқараста болды. Бірақ батысеуропа социал-утопистерінен айырмашылығы (Р.Оуэн және басқалары) ол социализмді бейбітшілік жолмен, халықтық революциясыз орнатуға болмайтындығын айтты. Ол өз кезінің ірі идеялық көсемі болды, оның төңірегіне барлық алдыңғы қатарлы адамдар, жаңа, еркін Ресей үшін күрескерлер топтасты.

   В.Г.Белинский оның кезінде кеңінен тараған адамның табиғаты оның тәрбиесінің мүмкінішіліктерін алдын ала анықтайды деген тұжырымға қарсы шықты. Ол, керісінше, табиғат адамдарды қабілеттіліктермен және дарындылықтармен сыйлайды, ал дарынсыз және томас адамдар дене жағынан кемтарлар сияқты сирек ескертпелер. Адамдарды тегіне жатқызу тәрбие және білім алуға олардың құқын шектеуге болмайды.