Өндіріс теориясы

Дәрістің мақсаты: Өндірісте қолданылатын өндіріс факторлары мен осы ресурстарды пайдалану арқылы өндірілетін тауарлардың мөлшері арасындағы байланысты зерттеу.Өндірілетін тауарлардың саны өндірістегі технологиялық әдістердің ерекшеліктерін анықтау.

Тақырыпқа сұрақтар:

1. Өндірістік функцияның кейбір жалпы қасиеттері
2. Жалпы, орташа және шекті өнімдердің түсінігі
3. Факторлар икемділігі
4. Өндіріс функциясының түрлері

Тақырыпқа қысқаша мазмұндама (тезистер):

Адам Смит кәсіпкерліктің экономикалық тәукелге баратын меншік иесі иесі ретінде қарастырады. Оның ойынша кәсіпкер пайда табу, комерцияны іске асыру үшін әрекет етеді. Кәсіпкерліктің субъектісі мен объектісін бөліп қарастыруға болады.

Кәсіпкерліктің субъектісіне жеке тұлғалар,әртүрлі ассоциациялар және мемлекет жатқызылуы мүмкін. Кәсіпкерліктің объектісіне әртүрлі шаруашылық қызметі, коммерциялық делдалдық, инавациялық, консультациялық қызмет,құнды қағаздар мен операциялар қызметінің мазмұнына байланысты кәсіпкердің бірнеше түрлері болады:

1. өндірістік кәсіпкерлік,онда товарлар мен қызметтердің өндірісі, информация,рухани құндылықтар пайдаланылады;

2. коммерциялық кәсіпкерлік,онда товар мен қызметтерді қайта сатуды іске асыратын келісімдер мен операциялардан тұрады. Бұндай кәсіпкерліктегі пайда товарларды сатып алу құнынан жоғары бағамен өткізуге негізделген;

3. қаржылық кәсіпкерлік,коммерциялық кәсіпкерліктің бір түрі,мұндағы сату,сатып алу объектісі ақша, валюта, құнды қағаздар;

4. делдалдық кәсіпкерлік, келісім жасауға ынталы тұлғалардың арасын біріктіруге бағытталған қызмет түрі;

5. сақтандыру кәсіпкерлігі, онда кәсіпкерлер сақтандыру жарнасын алады,сақтандыратын жағдай орын алған кезде ғана төлем жасайды.

Барлық кәсіпкерлік формалары табыс табуға бағытталған, ол үшін шектелген ресурстарды тиімді үйлестіру қажет. Осындай ресурстарды үйлестіру кәсіпкерлік қызметтің ең қажетті буыны болып табылады.

Шумпеттердің ойы бойынша ресурстарды үйлестірідің 5 бағытын қамтуы мүмкін.

1. жаңа игіліктерді дайындау немесе жаңа сапалы игіліктерді дайындау.
2. жаңаша өндіру әдісін енгізу.
3. жаңа өткізу рыногін игеру.
4. жаңа шикізат түрлерін,жартылай фабрикаттарды игеру.
5. өндірісті қайта ұйымдастыру.

Кез келген уақыт аралығында басқаша ресурс комбинациялары пайда болуы мүмкін.Кәсіпкерлік осы қасиетін Ж.Б.Сэй байқап, А.Смиттің кәсіпкерлікке берген анықтамасын толықтырды: кәсіпкерлік өндіріс факторларын үйлестіруші экономикалық агент. Кәсіпкерлік қызмет меншіктің қандайда бір түрлерімен байланысты.

 Бақылау сұрақтары

1. Изокванта. Өндіріс факторлардың өзара алмасуы
2. Өндіріс ауқымының өсу тиімділігі

Әдебиеттер тізімі:

1. Закон РК «О государственной поддержке малого предпринимательства» от 17 июля1997 г.
2. Закон РК «О банкротстве» от 11 июля2001 г. (с изменениями и дополнениями)
3. Закон РК «О лицензировании» от 13 июля2001 г. (с изменениями и дополнениями)
4. Закон РК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет». 1 января2002 г. (с изменениями и дополнениями)
5. Закон РК «О профессиональных союзах» от 05 мая1993 г. // Советы Казахстана
6. Мамыров Н.К., Кулекеев Ж.А., Султанбекова Г.К. Микроэкономика. — Алматы: Экономика. КазГАУ, 1997
7. Микроэкономика. Практикум. Задачи, тесты, ситуации. — СПб.: Литера плюс, 1994
8. Мухамедиев Б.М. Микроэкономика. — Алматы.: Казак университетi, 2001
9. Нереев P.M. Курс микроэкономики. — М.: Норма, 2001
10. Пиндайк Р., Рубенфельд Д. Микроэкономика. — М.: Дело, 2001
11. Самуэльсон П. Экономика. Т. 1, 2. — М.: Финансы и статистика