Мемлекеттік қоғамдық және қоғамдық құрылыстардың жазаны атқарушы мекемелер мен органдардың жұмысына қатысуы

Қазақстан Республикасы қылмыстық атқару заңына байланысты мемлекеттік қоғамдық құрылымдардың жазаны атқарушы мекемелер мен органдардың жұмысына қатысу қаралған. Оны әкімшіліктің қызметін бақылау арқылы, түзеу мекемесі материалдық-техникалық қорын дамытуға, сотталғандармен тәрбие жұмысын ұйымдастыруға, сотталғандардың ұстау жағдайын өзгертуге, түзеуге қатысы бар мәселелерді шешуге көмектесу арқылы қатысып жүргізеді.

Жұртшылықтың жазаны атқарушы мекемелер мен органдардың қызметіне қатысуы туралы айтқанда ондағы бұрынғы қоғамдық бірлестіктердің дәстүрлік түрлерінің едәуір осалданғанын атап кетеміз.

Жазаны атқару мекемелері мен органдардың жұмысына қатысып жүрген мемлекеттік қоғамдық құрылымдардың қатарына бақылау комиссиялары мен кәмелетке толмағандар комиссиялары кіреді.

Бұл комиссиялардың жұмысы тиісті заң ережелерімен реттеледі.

Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес бұл комиссиялар енді қалалық, аудандық, ауылдық әкімшілік жанындағы атқарушы органдарда құрылады.

Бақылау комиссиялары жазаны атқару мекемелері мен органдарының жұмысын иексергенде мынадай құқы бар:

• - Бұл мекемелер мен органдардың әкімшілігі керекті құжаттармен анықтамалар беруді талап етуде;
• - сотталғандармен қабылдау жүргізуге;
• - олардың жеке басының істерімен танысуға;
• - олардан шағым және арыз қабылдауға, оларды қарауға.

Бақылау комиссиясына тексеру түрінің ең маңыздысы ол комиссия мәжілісінде жазаны атқарушы органдардың, түзеу органдарына қамқорлық істеп жүрген мекемелер бастықтарының есептерін тыңдау. Бақылау комиссиясының мүшелері сотталғандар істеп жүрген кәсіпорындармен ұйымдарға барады, олармен жүргізілетін тәрбие жұмысымен танысады. Комиссия тексеруінің қорытындысы бойынша атқарушы өкіметтің жергілікті органының әкімшілігіне жоғарыда көрсетілген құқық бұзушыларды түзеу органдарының жұмысын жақсарту жөнінде ұсыныс енгізуі мүмкін.

Жазаны атқарушы мекемелер мен органдар жұмысында қоғамдық құрылымдар да қатысады. Қазақстан Республикасының қазіргі күші бар қылмыстық атқару Заңы жұртшылықтың жазаны атқарушы мекемелер жұмысына қатысудың үш түрін реттеп келтірген – жазаны атқарушы мекемелерге еңбек ұжымдары мен қоғамдық ұйымдардың қамқор болуы; тәрбиелеу колонияларындағы қоғамдық кеңес; кәмелетке толмағандардың қоғамдық кеңес; кәмелетке толмағандардың қоғамдық тәрбиешілері.

Қоғамдық тәрбиешілер жұмысын кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі комиссия тексереді. Түзеу колонияларында жасақ бастығы жанынан тәрбиешілер кеңесі құрылады, ол тәрбиелеу колонияларында жақын туысқандарына, кәмелетке толмағандар қамқоршылары кіретін ата-аналар комитеті құрылуы мүмкін. Бұл кеңеске мекеменің түрлі қызметтерінің қызметкерлері, колониядағы мектеп мұғалімдері, өндірістік оқыту шеберлері, кәсіптік коледждердің оқытушылары кіреді. Колонияларда, әсіресе тәрбиелеу колонияларында ата-аналар және тағы басқа да сотталғандарға тәрбиелік әсер ете алатын туысқандары әңгіме жүргізеді.