Қазақ әдебитеті пәні бойынша ҰБТ-ге дайындаудың тиімді жолдары

Қазақ әдебиетінде өзіндік айтулы із қалдырған белгілі жазушымыз Ғабиден Мұстафин: «Ең ұзақ сөйлемнің де соңынан қойылатын нуктесі бар» (9. с. 15) дегендей, мұғалімдер мен оқушылар үшін еңшешуші соңғы нүкте – Біріңғай ұлттық тестілеудің көрсеткіші. Біріңғай ұлттық тестілеудің көрсеткіші. Біріңғай ұлттық тестілеудің сапалы өтуі алдымен мұғалімдер мен оқушылардың уақытты тиімді пайдалануында. 2004-2007 жылдары Астана қаласынан жарық көрген Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі, ғана білім сапасын арттыруға болады.білім беру мен тестілеудің мемлекеттік стандарттарының ұлттық орталығы бекіткен Тест жинақтарында 5-11 сыныптарға арналған оқу бағдарламасы толық қамтылған. Мен оқушылардың қазақ тілі пәні бойынша дайындағанда, алдымен фонетика, лексика, морфология, синтаксис бөлімдерінен өткен барлық материалдарды оқыту, талдау, сараптау, жазба жұмыстары, әр түрлі бақылау тәсілдері арқылы бағдарламаны толық меңгертемін. Білім сапасының қаншалықты нәтижелі деңгейде екенін білу үшін, апта сайын мониторинг арқылы сараптаймын. Тест жинақтарында берілген варианттарды жаттаудың ешбір қажеті жоқ. Жаттау арқылы нәтижеге жетем деушілік, уақытты бос өткізгенмен бірдей. Сондықтан пән мұғалімдері тақырып бойынша оқу материалдарын оқып, талдап, түсіну арқылы ғана білім сапасынарттыруға болады. Білім беру мен тестілеудің мемлекеттік стандарттарының ұлттық орталығында қазақ әдебиеті пәні бойынша 2004 жылдан бері шығармашылық топтың құрамында тест тапсырмаларымен айналысамын. Қазақ әдебиеті пәні оқушы таңдаған төртінші пән ретінде алынып келді. Алдағы уақытта қазақ әдебиеті міндетті пән ретінде енгізілуі мүмкін. Себебі әр ұлттың ұрпағы туған әдебиетін білуге міндетті. Бұл - өмір заңы. Қазақ әдебиеті бойынша: Ежелгі дүние әдебиеті, Жыраулар поэзиясы (15-18 ғасыр әдебиеті), 19 ғасырдың 1, 2 жартысындағы әдебиет, 20 ғасыр әдебиеті; Туысқан халықтар әдебиеті бойынша: А. С. Пушкин, М. Ю. Лермонтов, А. Блок, Ш. Айтматов, Айбек, Мұса Жәлел, Р. Ғамзатов және әдебиет теориясы мектеп бағдарламасы бойынша Тест жинақтарына енгізілген.

Қазақ әдебиетінен орта мектеп курсы бойынша мемлекеттік стандартқа негізделген оқу материалдарының бөлімдері төмендегідей:

Тақы рып № Тақырып аты Тақы рыпша № Тақырыпша аты Са ны 01 Ежелгі дүние әдебиеті 01 Көне түркі дәуіріндегі әдебиет 1 02 Орта ғасырдағы түркі әдебиеті 02 Ауыз әдебиеті - А 01 Тұрмыс-салт жырлары 1 02 Ертегілер 03 Мақал-мәтел, жұмбақтар 04 Аңыздар 05 Шешендік сөздер 03 Ауыз әдебиеті - Ә 01 Батырлар жыры. «Алпамыс батыр» 1 02 «Ертарғын батыр» 03 «Қобыланды батыр» 04 «Қамбар батыр» 05 Лиро-эпостық жырлар. «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» 06 «Қыз Жібек» 07 «Айман – Шолпан» 08 Айтыс, түрлері 04 Жыраулар поэзиясы (15-18 ғасыр әдебиеті) 01 Асан қайғы. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Қазтуған. Өмірі, шығармашылығы 03 Доспамбет. Өмірі, шығармашылығы 04 Шалкиіз жырау. Өмірі, шығармашылығы 05 Жиембет. Өмірі, шығармашылығы 06 Ақтамберді. Өмірі, шығармашылығы 07 Умбетей. Өмірі, шығармашылығы 08 Бұхар жырау. Өмірі, шығармашылығы 05 19 ғ. 1 жартысындағы әдебиет 01 Махамбет Өтемісұлы 1 02 Дулат Бабатайұлы. Өмірі, шығармашылығы 03 Мұрат Мөңкеұлы, шортанбай Қанайұлы 06 19 ғ. 2 жартысындағы ағартушылар 01 Шоқан Уәлиханов. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Ы.Алтынсарин.Өмірі, шығармашылығы 03 С. Көбеев. Өмірі, шығармашылығы 07 Абай Құнанбай ұлы 01 Өмірі, өлеңдері 1 02 Поэмалары мен қара сөздері. 08 19ғ.2ж. әдебиет. Ақын-сазгер 01 Біржан сал, Ақан сері. 1 02 Ә. Найманбаев, Укілі Ыбырай, Балуан Шолақ 09 20ғ. басындағы әдебиет 01 Шәкәрім Құдайбердіұлы. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Ахмет Байтұрсынов. Өмірі, шығармашылығы 03 Жүсіпбек Аймауытов. Өмірі, шығармашылығы 04 Міржақып Дулатов. Өмірі, шығармашылығы 05 Мағжан Жұмабаев. Өмірі, шығармашылығы 10 Қазақ әдебиетін дегі «Үш бәйтерек» 01 Сәкен Сейфуллин. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Ілияс Жансүгіров. Өмірі, шығармашылығы 03 Бейімбет Майлин. Өмірі, шығармашылығы 11 Ұлы Отан соғысы және одан кейінгі жылдардағы әдебиет 01 Қасым Аманжолов. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Баубек Бұлқышев. Өмірі, шығармашылығы 03 Жамбыл Жабаев. Өмірі, шығармашылығы 12 Мұхтар Әуезов 01 Өмірі, шығармашылығы 1 02 20-30 ж. әңгімелері, аудармалары 03 Драматургиясы 04 Романдары. «Абай жолы» роман-эпопеясы 13 Ұлы Отан соғысы және одан кейінгі жылдардағы әдебие 01 Сәбит Мұқанов. Өмірі, шығармашылығы 1 02 Ғабит Мүсірепов. Өмірі, шығармашылығы 03 Ғабиден Мұстафин. Өмірі, шығармашылығы 14 Әдебиет теориясы 01 Троп және оның түрлері 1 02 Фигура және оның түрлері 03 Өлең құрылымы, ұйқасы 15 20 ғ. 2 ж. поэзия 01 М. Мақатаев, Қ. Мрзалиев 1 02 Т. Молдағалиев, Ф. Оңғарсынова, Ж. Молдағалив 03 О. Сүлейменов, М. Шаханов, Ж. Нәжімеденов 04 Т. Айбергенов, Х. Ерғалиев, Қ. Бекхожин 16 20ғ. 2ж. проза 01 І. Есенберлин, Х. Есжанов 1 02 Ә. Нүрпейісов, Т. Ахтанов, Б. Момыгұлы 03 М. Мағауин, Д. Исабеков 04 О. Бөкей, Қ. Жұмаділов, Б. Соқпақбаев 05 Ә. Кекілбаев, Ш. Мұртаза. Барлығы: 20

Біріңғай ұлттық тестілеуге дайындаудың үш жолы бар: Біріншіден: алдымен пән мұғалімі өз пәнін жетік білетін маман болу керек; Екіншіден:оқушы 5-11 сыныптың материалын тесті жаттау арқылы емес, қазақ тілінің бағдарламасында берілген әр тақырыпты оқып, білім жүйесін күнделікті арттыру арқылы іс жүзіне асыру керек; Үшіншіден:пән мұғалімі шығармашылық ізденіс жолдарымен өздері оқытып отырған оқушыларынан сұраныс пен талап қоя отырып берілген білімнің сапасын аптасына кем дегенде үш рет мониторинг арқылы жүйелеп, үлгерім процесіне шығару керек. Сонда ғана Біріңғай ұлттық тестілеудің нәтижесі болады.