Сейфуллин Сәкен ( Сәдуақас )

Сейфуллин   Сәкен   ( Сәдуақас )   ( 15 . 10 . 1894  ,  қазіргі   Жезқазған   облысы  ,  Ақадыр   ауданы  ,  « Ортау »   совхозының   « Қарашілік »   қыстағы  , — 25 . 2 . 1938) – қазақ   кеңес   жазушысы  ,  қазақ   кеңес   әдебиетінің   негізін   салушы  ,  Қазан   революциясына   қатысқан   ардагер  ,  мемлекет   және   қоғам   қайраткері  ,  1918   жылдан   КПСС   мүшесі . Шағын   дәулетті   саясатшының   жанұясында   туған . Сәкен   Нілдідегі   орыс-қазақ  ,  Ақмоладағы   бастауыш   приход   мектебінде   ( 1905-08 )  ,  үш   класты   қалалық   училищеде   ( 1908-13 )  , Омбыдағы   мұғалімдер   семинариясында   ( 1913-16 )   оқыды . 1914   жылы   Қазан   қаласында   « Өткен   күндер»   атты   тұңғыш   өлеңдер   жинағын   бастырды . Омбыда   қазақ   жастары   ашқан                 « Бірлік »   қауымы   басшыларының   бірі   болды . 1917   жылы   Бұғылыда   мектеп   ашып  ,  орыс   тілінен   сабақ   берді . 1917   жылы   9  наурызда   « Асығып   тез   аттандық »   атты   өлеңін   жазды . Кешікпей   Ақмола   қаласына   ауысып  ,  « Жас   қазақ »  ұйымын   ашты  ,  « Тіршілік »   газетін   шығарысты  ,  үш   айлық   педагогикалық   курсқа   оқытушы   болды .

Сәкен   1917   жылы   қарашада   « Кел  ,  жігіттер »   өлеңін   жазып  ,  Қазан   революциясын   зор   қуанышпен   қарсы   алды . Осы   жылдың   27  желтоқсанында   Ақмола   Совдепінің   президиум   мүшелігіне   сайланды . 1918   жылы   сәуірде         « Жас   қазақ   марсельезасын »   жазып  ,  1   мамырда   « Бақыт   жолына»   атты   пьесасының   премьерасын   көрсетті . 1918   жылы   4   маусымда   ақтардың   көтерілісі   ьолып  ,  Ақмола   Совпедшілері   тұтқындалды . Атаманның   « азап   вагонында »   47   күн   ажалмен   арпалысқан   Сәкен   1919   жылы   3   сәуірде   Колчактың   Омбыдағы   түрмесінен   қашып   шықты . Татарка – Славгород – Павлодар – Баянауыл – Сарыадыр   арқылы   еліне   жетті . Осы   жылдың   желтоқсанында   Әулиеата   қаласына   ( қазіргі   Жамбыл )   келді . 1920   жылы   7   мамырда   Ақмолаға   қайтып   оралып  ,  Атқару   комитеті   председателінің   орынбасары   және   әкімшілік   бөлімінің   меңгерушісі   болды . 1920   жылы   4   қазанда   Қазақтың   Советтік   Автономиялық   Республикасын   жариялаған   Советтердің   1-Құрылтай   съезіне   делегат   болып   қатысып  ,  Орталық   Атқару   Комитеті   Президиумының   мүшесі   болып   сайланды . Жер – су   комиссиясының   жұмысына   және   баспасөз   ісіне   басшылық   етті . Қарашада   Москвада   болып  ,  Советтердің   8-съезіне   қатысты  ,  В . И . Лениннің   ГОЭЛРО   жоспары   туралы   жасаған   баяндамасые   тыңдады . 1922   жылы   « Еңбекші   қазақ »   газетінің   редакторы  ,  халық   ағарту   камиссарының   орынбасары   болды .

Сәкен   бұл   жылдары   қоғамдық   қызметпен   бірге   творчестволық   жұмысқа   белсене   араласты . 1922   жылы   « Асау   тұлпар »   атты   өлеңдер   жинағын  ,  « Қызыл   сұңқарлар »   пбесасын   жариялады . 1923   жылы   30   сәуірде   ұлы   көсемге   арналған   « Ленин »   атты   өлеңін   жазды . 1924   жылы   қаңтарда   В . И . Ленин   қазасына   барған   Қазақстан   делигациясына   басшылық   етті . Осы   жолы            « Қайғылы   хабар »  ,  « Қаралы   күн »   өлеңдерін   жазды  ,          « Известия »   газетінде   « В . И . Ленин   және   оянып   келе   жатқан   Күншығыс »   атты   публицистикалық   мақаласын   жариялады . 1925   жылы   7   сәуірде   Халық   ағарту   камиссарияты   жанындаға   ғылым   орталығының   председателі  ,  12   шілдеде   Қазақтың   пролетар   жазушылары   ассоцияцасының   басшысы   болып   тағайындалды . Сәкен   1926   жылы   БКП   Өлкелік   комитетінің   партия   тарихы   бөлімінің   меңгерушісі . 1927   жылы   Қызылордадағы   халық   ағарту   институтының  ,  Ташкенттегі   қазақ   педагогика   институтының   директоры   болып   жұмыс   істеді . 1927   жылы   шыққан   « Жыл   құсы »   альманахына   басшылық   етті . « Жаңа   әдебиет »   журналын   ашуға   ат   аслысты . 1922   жылдан   бастап   « Қызыл   Қазақстан »   журналында   жариялана   бастаған   « Тар   жол  ,  тайғақ  кешу »   атты   мемуарлық   шығармасын   жеке   кітап   етіп   шығарды . « Жер   қазғандар »   повесін   ( 1927 )  ,             « Тұрмыс   толқынында »   жинағын   ( 1928 )  ,  « Көкшетау »   поэмасын   ( 1929 )   бастырды . 1929   жылы   қазақтың   зиялы   азаматтарына   арнап   ауыз   әдебиеті   үлгілерін   жинау   жөнінде   жазған   « Ашық   хатын »   жариялады . Қазақтың   мемлекеттік   педагогикалық   институтының   доценті   болды . 1932   жылы   « Қазақ   әдебиеті »   атты   тұңғыш   оқулық – хрестоматия   шығарды . 1932   жылы   « Әдебиет   майданы »   журналының   редакторы  ,  1934   жылы   Қазақтың   коммунистік   журналистика   институтының   профессоры   қызметін   атқарды . 1936   жылы   қазақ   әдебиеті   мен   өнерінің   Москвада   өткен   бірінші   он   күндігіне   қатысты . Қазақ   жазушылары   ішінен   тұңғыш   рет   Еңбек   Қызыл   Ту   орденімен   наградталып  ,  шығармашылық