Көлік географиясы

Экономикалық білімнің маңыздылары: шаруашылықтың салалық құрылымы, өнеркәсіптердіэкономикалық ұйымдастыруерекшеліктері, қорлардысақтау, шағын бизнес, сауда т.б. оқушыларда экономикалық білімді қалыптастырады. География ғылымықазіргікезде баяндаушы – энциклопедиялық ілімнен конструнтивті айналғаны бәрімізге мәлім, оның жалпы қоғамөміріндегімаңызына, сол сияқты экономикалық – геграфиялық білім мен біліктің қоғамныңәрбірмүшесінің іс-әрекетіне, қажеттілігінетүсінік қалыптастырады. Уақыт талабына сай экономикалық және әлеуметтікгеографияны оқып үйренубарысында, адам өмірімен оның шаруашылықтағы іс-әрекетініңбір-біріне тигізетін әсерінеоқушылардың көңілін аудару қажет. Бұл үрдістіадамның тіршілік жағдайын жақсартуға бағытталған зеттеулерде, оның басты орын алатынын айқындай отырып, географияны оқытудың қазіргіжаңа заманғы әдіс-тәсілдерді пайдалану қажет. Қорытаайтқанда, мазмұнын ізгілендіру және әлеуметтендірупринциптерін пайдалану, аймақтық және жергілікті материалдарды енгізу, оқушылардың біліктілігін көтеру яғни олардың өмірінкомпетенциясын қалыптастырунегінде жұмыс жасалады. Қазақстанныңөнеркәсіпөндірісіжылдар бойы күйзеліс-дағдарысқа ұшырап, құлдырауданкейін даму жолына түсті. Ірі қоғамқайраткеріН.Нұрмақов үкіметбасшысы ретінде ел экономикасына үлесқосқан, яғни Қазақстанныңэкономикалық және әлеуметтікгеографиясы пәнінде, халық шаруасы бөлімін оқығанда. «Қазақстан құрылысы», « Нұрмақов өнеркәсіптіқалпынакелтіруші», «Қазақстандағы сауда қатынасаныңдамуы», «Түркістан-Сібір магистралі» атты еңбектерін пайдалануға болады.

Көлік географиясы.

Көлік географиясы тарауын қарастырғандаҚазақстанэкономикасын өркендетуүшін, кең байтақ қазақжерін ғасырларбойы толастамаған керуендер легін 20-шы жүз жылдықтың басында теміржол алмастырды. Соның ішінде ҰлыЖібек жолының сүрлеуін жаңғыртқан Түркісб теміржолының желісінің маңызы отандық көлік жүйесінде елеулі болып қалабермек. Яғни, Түркістан аймағынан Сібірге мақта және керісінше Жетісуге Сібір жеріндегі арзан астықты жеткізуді жеңілдету мақсаты қарастырылғанболатын. 1958 жылы Түркістан-Сібір темір жолы Қарағандытеміржолымен қосылып, қазақтеміржолы болып құрылды. Осы жылдары Ақтоғай станциясынан Қытайдыңшекарасындағы Достық станциясына салынды. Сонымен Транс Азиялық теміржолдың жетекші жүйесіне айналды.

конецформыначалоформыӨнеркәсіпгеографиясының ауыл шаруашылығы саласы.

Өнеркәсіпгеографиясының ауыл шаруашылығы саласын оқығанда Н.Нұрмақов басқарған үкіметтіңауылшаруашылығын қалпынакелтіру, оның стихиялығын жойып, тиімді дамудың жолына түсіру, мемлекет тарапынан қолдаужасау керек екенін көре біліп, ол ұйымдастырғанкөмек, қолдауҚазақстандағыегін шаруашылығы, мал шаруашылығының қалпынакелтірудегі маңызы зор болды. Үкіметқызметініңмәнін дұрыс түсінуден басқа шаруашылығының дамуына жағдай туғызу, көзін ашу деп білді. Шаруашылық салықтардың реттелуі, ауылшаруашылық бөлінісі арқылы несиенің бөлінуі, ұсақменшік түрлерінің дамуына еркіндік беру, техникаға деген сұранысына үкіметтіңдәнекер болуы, жәрмеңкелерді ашып, оған тауар әкелуінынталандыру сияқты шаралардың барлығы, сол жылдардағы ауыл-шаруашылығының дамуына әсереткені даусыз. Бұл іс әрекеттерденнарықтық эконоиканың элементтерін көруге болады.

конецформыначалоформыҚазақстанныңсыртқы экономикалық байланысы.

Қазақстанныңсыртқы экономикалық байланысы бөлімін қарастырғанда, Н.Нұрмақов сауда филиалдарының қызметінееркіндік беретіндігін, олардың жұмысына губерния басшылығының ешбір кедергі жасамауына нұсқау беруі, сауда экономикасының жедел, шапшаң дамуының көзін ашатын мүмкіндік деп түсінгендігі; Республикалық бюджетті толықтырудағы нақты үлесібар жолдардың бәрі осы саудада болатын. Сондықтан ішкі-сыртқы сауданы дамыту Н.Нұрмақов басқарған үкіметмынадай жеңілдіктер ұсынады: 1) Салық түрлерінен босату. 2) Қыркүйекпен тамыз айларында темір жол ақысын 20 пайызға азайту. 3) Жәрмеңкелерге әкелінетінтауарларды сақтандыру графиктерін жеңілдету. 4) Тауарларды тасуға қысқамерзімдік қарызақша бөлуге банктерге нұсқау беру сияқты т.б. Сонымен қатар, қазақсауда мекемесінің Карск экспедициясына қатысуна, экспорт-импорт тауарларға сұраныс беруіне. Солтүстік мұзды мұхиты арқылы Лондонды және Обь өзенініңарналарымен Омбыға дейінгі аралығы байланыстырған сауда жолы болды. Сол жылдары сырқы сауда тауарларының көпшілігі Лондон мен Батыс Қытайғажөнелтілген. Бұл сауда байланысы Қазақстанныңэкономикасының дамуына әсереткені белгілі. Қоғамқайраткерісол заманның өзінденарықтық экономика негізінде шаруашылықты басқара отырып, сыртқы экономикалық байланыс, сауда жеке меншік негізінде басқаруға мән беруін ерекше атауға болады.