Жылудинамикасының бірінші заңын талдау формулалары


 

Дене күйінің барлық энергиясы - микроскопиялық қозғалысының толық түріндегі сыртқы кинетикалық энергиясыЕ және салмақ күші өрісі, электрлі немесе магнит өрісі жағдайындағы потенциалды энергия Еп, сонымен қатар, дене бөлшектерінің құрамдық әрекеттері мен қозғалу энергиясын жасаушы ішкі энергия U қосындыларынан тұрады:

Е = Ек + Е+U.                                   (2.4)

Қаралып отырған жылудинамикалық жүйе шамаланса, онда дененің орталық салмақтық алмасу жылдамдығы өте аз (С=0), яғни қозғалыссыз жұмыстық дене көлемінің өзгеруі туралы сөз болады, сондықтан Ек=0. Айталық, E=0 сонымен, бүл жерде толық энергия ішкімен бірдей (E=U), ал жүйе энергиясының өзгеруі  жұмыстық дененің, ішкі энергиясының өзгеруіне келтіреді.

Жылудинамикасының бірінші заңына сәйкес, жұмыстық дененің энергиясы кезінде, қабылданған жағдайға тиісті кезіндегі жүйенің өтуі 1 бастапқы күйінен 2 соңғы мәндеріне артуы, денеге берілген жылулық dQ және мәніне келуі dL істелінген жүйе жұмысына тең:

dU=dQ-dL немесе әдетте былай жазу қабылданған -  Q=dU+dL.

Сыртқы ортамен әрекеттестігі жоқ болғандағы кезінде (dQ=0 және dL=0), формуладағы (2.5) dU=0, яғни жүйе энергиясы өзгеріссіз сақталады. Жүйелер қатнасының жекеленген жылулығы үшін, ондағы dQ=0 екені белгілі.

dU + dL = 0.                                   (2.6)

Теңдеу (2.5) жұмыстық дененің еркінше алынған санды массасы m арналып жазылған, ал меншікті мәндері үшін былай жазылады:

dq = du + dl,                                   (2.7)

мұндығы q - меншікті жылулық саны; l- меншікті жұмыс; м-меншікті ішкі энергия, q, и, 1 бірлік өлшемі Дж/кг.

Бұл теңдеу, жылудинамикасының бірінші заңының талдаушы тұжырымдалуын көрсетеді, осыған сәйкес жүйеге жеткізілген жылу, жүйелердің ішкі энергиясына жұмсалады және жұмыстыңатқарылуына қарсы денеге түскен сыртқы күш. Олар, қайтымдыға да және сыртқы қайтымсыз процесстер үшін де әділетті. Себебі, қабылданған жағдайдағы жылуалмасуы кезінде, дене мен орта арасының соңғы температура айырмашылығы кезінде, қайтымсыз жылуалмасуына сәйкес келеді.




Скачать